Podcast
(N)ooit gebouwd Zaanstad
In 2024 bestaat gemeente Zaanstad vijftig jaar. Babel Zaans architectuurplatform kijkt de komende twee jaar voor- en achteruit. In deze podcastreeks spreken we over indrukwekkende bouwplannen die (n)ooit zijn gerealiseerd. Maar we stellen ons ook de vraag hoe Zaanstad zich de komende vijftig jaar zal ontwikkelen.
(N)ooit gebouwd Zaanstad is een podcastreeks van Babel Zaans architectuurplatform. Interviews: Bert Pots, Wendy van Wilgenburg, Co Vrouwe en Miranda Reitsma. Samenstelling: Wendy van Wilgenburg. Research en redactie: Sarah Essbai en Nik Berkouwer. De muziek die in deze podcastreeks wordt gebruikt is gemaakt door Jonesbrt.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (1): Wonen in het Guisveld
In de jaren zestig de van de vorige eeuw was er een ambitieus plan om in de Zaanstreek een stad voor 250.000 inwoners te maken. Daarvoor zou onder andere het Guisveld worden bebouwd. Dat voorstel verdween na veel strijd in de prullenbak. Vandaag de dag telt Zaanstad slechts 159.000 inwoners en is het Guisveld een beschermd natuurgebied. Bert Pots praat over dit nooit-gebouwde project met gepensioneerd stedenbouwkundige Hans Staller en oud-milieuactivist Piet Oudega.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (2): Het Zaantheater
Terwijl het bouwen van theaters in de rest van Nederland een internationale zaak is geworden, was de ontwikkeling van het Zaantheater in de jaren negentig een authentiek Zaanse aangelegenheid. Ontworpen door Zaanse architecten en gebouwd door Zaanse aannemers. Het theater aan de Zaan werd wereldberoemd in Nederland. Wendy van Wilgenburg spreekt met architecten Paul Carree en Jan Zijlstra. Zij vertellen hoe ze samen met de in 2003 overleden architect Wim Wester het ontwerp en de bouw hebben beleefd en over alle details die dit gebouw bijzonder maken.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (3): Het Cultuurcluster
Deze derde podcast gaat over het Cultuurcluster. Het Cultuurcluster zou het nieuwste architectonisch monument van de Zaanstreek worden. Met een toplocatie in hartje Zaandam en een ontwerp van het gerenommeerde Rotterdamse architectuurbureau MVRDV, werd alles geplaveid om het project de kers op de taart te maken van Inverdan. Maar de realisatie verliep niet zoals verwacht. Het Cultuurcluster veranderde in een emotionele achtbaan voor Zaankanters en werd uiteindelijk niet gebouwd. In de derde aflevering van (N)ooit-gebouwd Zaanstad gaat Wendy van Wilgenburg in gesprek met Klaas Hofman, hoofd van het ontwerpteam van MVRDV, en de directeur van de Zaanse bibliotheek Fluxus Marga Rosier over de opkomst en ondergang van een nooit gebouwd Zaans icoon.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (4): Jaap Schipper
In de vierde aflevering brengen we een eerbetoon aan de Zaanse architect Jaap Schipper (1915-2010). Jaap Schipper heeft een allesbepalende rol gespeeld in de oprichting en bouw van de Zaanse Schans. Door zijn inzet is de Zaanse houtbouw zichtbaar gebleven en vandaag de dag een internationale trekpleister voor toeristen. Aan de hand van een drietal interviews vormt zich een beeld van deze veelzijdige architect die zo waardevol is geweest voor de Zaanstreek. Piet van Nugteren, Jan Piet Bloem en Jan Zijlstra delen persoonlijke herinneringen met interviewer Hans Luiten.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (5): De gevangenis
Deze vijfde aflevering gaat over de beoogde nieuwe locatie van de Zaanse bajes, spanning rondom het Hembrugterrein en het Vijfhoekpark, een referendum, en hoe het uiteindelijk goed kwam. Co Vrouwe interviewt de toenmalige functionarissen burgemeester Ruud Vreeman, wethouder Hans Luiten en programmamanager Ferdinand Vreugdenhil. Ze vertellen over de verschillende locaties waar het Justitieel Complex Zaanstad had kunnen komen, waaronder het Hembrugterrein, en over de spanningen binnen en buiten de gemeenteraad om de geschikte, uiteindelijke, locatie te vinden.
Podcast (N)ooit gebouwd Zaanstad (6): Zaans Medisch Centrum
Het Zaans Medisch Centrum, het eerste ‘lean’-ziekenhuis in Nederland, legt de nadruk op efficiëntie, een sterke lokale verbinding en de beleving van patiënten, zorgpersoneel en bezoekers. Maar wat houdt lean precies in? En hoe is de transformatie van het ZMC, inclusief de realisatie van een zorgboulevard en woningcomplex, tot stand gekomen? In deze aflevering interviewen Wendy van Wilgenburg en Co Vrouwe Monica Sommer, procesmanager gebiedsontwikkeling bij Gemeente Zaanstad, en Alex van Reeuwijk, onafhankelijk adviseur op het gebied van vastgoed, ontwikkeling en realisatie van nieuwe ziekenhuizen, en voormalig directeur van de alliantie die verantwoordelijk was voor de nieuwbouw van het ZMC.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (7): De Provincialeweg
De Provincialeweg (N203) verbindt zes Zaanse plaatsen: Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Wormerweer, Krommenie en Assendelft. De weg begint bij de Hempont en strekt zich ongeveer 12 km uit door Zaanstad, waardoor het de langste ononderbroken weg binnen de gemeente is.
(N)ooit gebouwd Zaanstad (8): Het Hembrugterrein
Ooit een gesloten militair terrein en een centrum van de Nederlandse wapenindustrie, is het Hembrugterrein sinds 2014 open voor het publiek. De oude monumentale gebouwen op het terrein, verspreid over een weelderig groen bos, bieden nu onderdak aan creatievelingen, evenementen en zelfs een laboratorium voor kinderen. Wandelaars en buurtbewoners kunnen rustig over de paden wandelen, ergens een kopje koffie drinken of een kunsttentoonstelling bekijken. Binnenkort zal er woningbouw plaatsvinden. Wat is er nog over van de geschiedenis van het Hembrugterrein? Is het Hembrugterrein een ‘schuldig landschap’? En moeten we aan deze geschiedenis worden herinnerd?
