Te midden van zijn kunstwerk Still Life, het eerste werk in de vaste collectie van Het HEM, sprak Ronald Rietveld van studio RAAAF op donderdag 28 november 2019 over zijn projecten, zijn werkwijze en zijn ideeën hoe leegstaande gebieden en gebouwen getransformeerd kunnen worden. De onderliggende vraag van RAAAF is steevast: ‘Hoe kunnen we vanuit het heden, het verleden en de toekomst aan elkaar verbinden?‘
Babel Zaans architectuurplatform vroeg Ronald Rietveld een inspiratielezing te houden. Zijn zienswijzen zijn interessant voor Zaanstad, waar veel op stapel staat en waar zorgvuldig nadenken over de toekomst van dit gebied van belang is. RAAAF krijgt het steeds weer voor elkaar op een originele, experimentele en vernieuwende manier naar ruimtelijke opgaven te kijken en deze altijd zelf te formuleren en te herformuleren. Ze doen dat denkend vanuit verschillende disciplines: filosofie, beeldende kunst, film, architectuur en techniek. Hiertoe werken ze samen met een netwerk van professionals.
Typerend voor RAAAF is dat ze de schijnbare schaalloosheid beheersen, ruimtes die soms moeilijk te bevatten zijn vanwege de grote schaal. Vaak pakken ze opgaven aan die haast ongrijpbaar lijken. RAAAF schuwt ruimtes als Het HEM, de Maasvlakte, de Flevopolder en de voormalige vliegbasis in Soesterberg niet. De schaal weten ze steeds weer voelbaar te maken, van heel groot tot in het kleinste detail. En wat daarbij interessant is, is dat er altijd naar een maatschappelijke betekenis van de opgave wordt gezocht. RAAAF mengt zich bij bijna elke opgave die ze aanpakken in de ruimtepolitiek. Dat deden zij met hun installatie in het Nederlandse paviljoen op de Architectuurbiënnale in Venetië in 2010, waarin zij de potentie van leegstaande gebouwen lieten zien, maar ook bij de publicatie van Vacancy Studies (2014), een aantal jaren later, waarin zij een ontwerpmethodiek beschrijven die inhoudt dat ingrepen op kleinere schaal de grote schaal grijpbaar maken. Ze tonen in het boek tal van voorbeelden.
Belangrijk is, zo stelde Ronald Rietveld, dat ‘je niet alle problemen in één keer hoeft op te lossen. Je moet ruimte scheppen voor mogelijkheden en met een visie naar de toekomst kijken. De beelden die je maakt moeten altijd de belofte hebben dat het iets had kunnen worden of kan worden.’ Belangrijk hierbij is, en dat was een belangrijke boodschap aan Zaanstad: ‘Een denkbeeld kan veel verder gaan dan een gerealiseerd idee.’
De lezing was een pleidooi voor ‘het denken over de toekomst vanuit de oorsprong van de plek, het scheppen van mogelijkheden voor plekken en het blootleggen van het potentieel’. Zaanstad heeft vele mogelijkheden voor een rijke en diverse toekomst, zo werd door Ronald Rietveld bekrachtigd.
Datum: 28 november 2019
Plaats: Het HEM, Zaandam
Bezoekers: Circa 70 personen
Verslag: Vibeke Gieskes
