Skip to main content

2013 BabelSalon: ‘Podium voor (Zaanse) jonge wetenschappers’

In november 2012 is de zesjarige BabelSalon-periode onder auspiciën van Ellie Lissenberg en Jaap Franse succesvol afgesloten. In 2013 hebben andere betrokkenen bij Babel als vervolg hierop drie BabelSalon bijeenkomsten ‘nieuwe stijl’ georganiseerd. Het Salonpodium bood ditmaal plaats aan jonge wetenschappers en onderzoekers met bij voorkeur Zaanse wortels. Het delen met het publiek van  hun verhaal – hun onderzoek en visie van actuele, of historisch wetenschappelijke, maatschappelijke en culturele thema’s en kwesties – stond hierbij centraal. Tevens werd de estafette werkvorm geïntroduceerd, waarbij de gastspreker binnen zijn/haar netwerk een gast zal voordragen voor de volgende  bijeenkomst. Deze nieuwe focus en werkvorm was dit jaar in een pilotfase. Mocht het concept Salon ‘nieuwe stijl’ aanslaan dan wordt deze in 2014 gecontinueerd.

De jonge Zaandamse wetenschapper drs. Lieke Lidewij Mulder (1986) beet het spits af. Lieke is PhD-student (een zgn. research doctoraat) aan het Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ).

Voor haar onderzoek is ze vaak op de wadplaten van de Waddenzee te vinden. Zij promoveert op de rol van bodemalgen in de fosfaatcyclus. Deze algen worden gegeten door piepkleine diertjes zoals zoöplankton, die weer gegeten worden door vissen en die weer door zeehonden (en mensen.) Zo’n dertig jaar geleden is fosfaat (o.a. ook een belangrijk bestanddeel in kunstmest) – om het milieu te sparen – bijna volledig verbannen uit de wasmiddelen. Daarmee kwam er ook veel minder fosfaat in de Waddenzee terecht. Maar deze verlaging zorgt volgens sommigen wel voor een drastische vermindering van ander leven. Wat betekent de fosfaatverlaging inmiddels voor de algen en voor diertjes die algen eten?

Vóór haar PhD studeerde Lieke ‘Earth Sciences’ aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), waar ze afstudeerde op de fosfaatcyclus en vergrassing in de Nederlandse duinen. In het kader van haar studie schreef ze samen met studiegenoot Sebastiaan de Vet een experimentvoorstel voor het Fly Your Thesis programma van de ESA.

Fascinatie voor begrijpen van veranderingen in de natuur begon in Zaanse weilanden
Aan het woord is Lieke Mulder:
´De Zaanse weilanden, daar ben ik opgegroeid en deze hebben in zekere zin bepaalt waar ik nu mee bezig ben. Dat was na zes jaar Zaanlands Lyceum nog niet zo duidelijk. Mijn probleem: ik vond alles leuk! De studie Beta-Gamma aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) bood uitkomst, door alle natuur- en geesteswetenschappen te combineren, leerden we dat vraagstukken altijd vroegen om een blik vanuit meerdere perspectieven. Dat geldt ook voor het promotie onderzoek waar ik nu mee bezig ben, waarvoor ik me overigens eerst specialiseerde in een master Fysische Geografie (UvA). Toen in de jaren tachtig het verboden werd fosfaat aan wasmiddelen toe te voegen had dit een onverwachte consequentie: een verlaagde visstand in de Waddenzee. Fosfaat is een belangrijke voedingsstof voor algen, die op hun beurt aan het begin van de voedselketen staan. Er wordt geopperd fosfaat in de Waddenzee te lozen, maar het probleem ligt iets complexer dan dat. Ik doe onderzoek aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ)naar de gevolgen van fosfaat verminderingen, specifiek voor algen. Ik zie het als een uitdaging de natuur om ons heen en haar veranderingen te begrijpen, een fascinatie die begon in de Zaanse weilanden´.

Verslag BabelSalon – Lieke Lidewij

2013 BabelDebat: ‘Poelenburg, een wijk onderweg naar morgen’

De oorspronkelijke grootschalige vernieuwing van Poelenburg heeft plaats  gemaakt voor ontwikkeling en renovatie in fases. Alle partijen hebben samen gekeken wat er met de huidige middelen op dit moment wel mogelijk is voor de wijk. Wordt er misschien minder gesloopt en zoveel mogelijk gerenoveerd?

Onder invloed van de crisis is de herstructurering van de wijk Poelenburg op een laag pitje komen te staan. Partijen hebben een pas op de plaats gemaakt en de oorspronkelijke plannen uit het Masterplan Poelenburg nog eens kritisch onder de loep  genomen. Dit heeft geresulteerd in het Uitvoeringsprogramma Nieuw Poelenburg 2009-2018. De gemeente wil intussen van Poelenburg ook een klimaatneutrale wijk maken. Hoe ziet een klimaatneutraal Poelenburg er uit? In juli 2012 kreeg Woningcorporatie Parteon een stimuleringsbijdrage voor de duurzame  renovatie van een aantal appartementen in De Bloemkorf, die oorspronkelijk na een brand gesloopt zouden worden.  Betekent dit dat er voortaan zo min mogelijk gesloopt wordt en zoveel mogelijk gerenoveerd? Wat zijn aansprekende voorbeelden van renovatie van jaren zestig flats in andere steden? Een wijk als Poelenburg met veel hoogbouw en platte daken biedt ook een uitgelezen kans voor begroeide gevels en groene daken. Het Green City Project uit Amsterdam-West propageert de aanleg van groene daken en investeert als leer/werkbedrijf in de opleiding van  jongeren, die niet over werk  en een startkwalificatie beschikken. Op die manier snijdt het mes aan twee kanten. Is zo’n aanpak ook in Poelenburg denkbaar?

Een klimaatneutrale wijk  heeft niet alleen betrekking op duurzame en energiezuinige woningen, maar gaat ook over openbare ruimte, groen en water en infrastructuur. Wordt er onder invloed van de klimaat- en milieudoelstellingen met andere ogen gekeken naar de inrichting van het openbare gebied  in Poelenburg dan toen het Masterplan werd vastgesteld?

Alle fysieke maatregelen en ingrepen ten spijt zijn het toch vooral de mensen, die een wijk ‘maken’.  Woningcorporatie Rochdale leidde een aantal wijkbewoners in Poelenburg opgeleid tot energie-trainers, die hun medebewoners kunnen adviseren over energiebesparing. Voelen de wijkbewoners zich voldoende betrokken en actief bij de huidige klimaatdoelstellingen (“Power to the people!”)?

Hoe vinden we door de bomen het bos en komen we tot integraliteit? Barbara Asselbergs, industrieel ontwerper bij ontwerpstudio Designarbeid en Iemke Bakker, architect bij Architectenbureau CHANGE.NL, spraken en dachten mee over de manier waarop zij Poelenburg concreet zouden verduurzamen.
Hierop volgde een kritische reactie van de debatgroep van het Zaanlands LyceumPhaedrus. Vervolgens werd de discussie verbreed naar alle aanwezige belangstellenden.

De thema-avond werd begeleid door Andy van den Dobbelsteen, docent en onderzoeker op het gebied van duurzaam bouwen. Hij gaat uit van smart & bioclimatic design. Lokale omstandigheden moeten volgens hem optimaal worden ingezet voor stedenbouw en architectuur.

2013 BabelExcursie Buitenland: München (Duitsland)

De 4-daagse internationale BabelExcursie had voor 2013 als doel, de fraaie Zuid-Duitse stad München. In deze stad is (net als in andere delen van Duitsland) veel aandacht voor duurzaamheid.  München beschikt over een mooie oude  – na de 2e wereldoorlog  grotendeels herbouwde – binnenstad, die zich sinds het zware bombardement permanent in verandering bevindt. Bij het ontwikkelen van de stad bestond zeer veel waardering voor de oude bestaande stad,  maar ook nieuwe en moderne architectuur kreeg de ruimte. Over de relatie tussen bestaand en nieuw wordt steeds stevig discussie gevoerd. Naast aandacht –  net als andere jaren – voor de oude stad, stadsplanning en moderne architectuur, was de focus, passend binnen het jaarthema, tijdens deze excursie tevens gericht op mooie voorbeelden van duurzame architectuur.

De interesse voor deze excursie was groot. Er gingen 29 personen mee.

Lees hier de ervaringen van deze reisexcursie naar München

2013 BabelKreativ: ‘Autarkisch Hembrugterrein’

Tijdens deze BabelKreativ ontwikkelden creatieve jonge mensen ideeën voor ruimtelijke knelpunten. De workshop werd dit jaar gekoppeld aan het jaarthema duurzaamheid.
Het hebben van gas, water en riolering is heel normaal. Maar wat nu als we die niet hebben? Omdat het gebied afgelegen ligt, of omdat dit vanuit milieuvriendelijke overwegingen niet gewenst is. Is Zaanstad klaar voor zelfvoorzienende gebouwen?

Als casus werd er tijdens de BabelKreativ gekeken naar het Hembrugterrein. Dit voormalige industrieterrein is gedeeltelijk aangesloten op het net. De uitdaging was om een gebouw of cluster van gebouwen zoveel mogelijk zelfvoorzienend te maken.
Op uitnodiging kwam een groep van ca. 25 enthousiaste deskundigen (architecten, stedenbouwers, kunstenaars, landschapsarchitecten, vormgevers, erfgoeddeskundigen, ondernemers, makelaars etc.) samen die hierover op verschillende schaalniveaus en vanuit verschillende invalshoeken over gaan brainstormen. Door de diversiteit aan expertise barstte een explosie aan creativiteit los!

Aan het einde van de dag presenteerde elke groep het resultaat aan een expertpanel. De mogelijkheid bestond dat een presentatie de gelegenheid kreeg om verder uitgewerkt te worden. De presentaties waren ook toegankelijk voor het publiek. Hiervoor was iedereen van harte uitgenodigd.

Workshopleider:     Sem Carree, the Blitzkickers
Gastsprekers:         Judith Lekkerkerker, Ruimtevolk en onderzoeker bij Urhahn Urban Design
                               Kirsten van den Berg, projectleider Hembrugterrein RVOB
Expertpanel (o.a.): Dennis Straat, wethouder ruimtelijke ontwikkeling gemeente Zaanstad
                               Robert Leferink, projectdirecteur herontwikkeling Hembrugterrein RVOB

BabelKreativ_verslag 

2013 BabelSalon nieuwe stijl: ‘Podium voor jonge (Zaanse) wetenschappers’

Politieke Participatie: Publiek of Privé?
Twitteren met de wethouder, vrienden worden met politici op Facebook en reacties plaatsen op de weblogs van politieke partijen. Sociale media en politieke participatie lijken hand in hand te gaan. Maar veel burgers zijn huiverig om hun privacy op te geven en zich op internet openlijk uit te spreken als het gaat om politiek. Terwijl anderen tegenwerpen: “Wat heb je dan te verbergen?”

Waarom twittert de burgemeester van Zaanstad eigenlijk niet? Anoniem reageren op de website van Dagblad Zaanstreek een goed idee? Hoe handig en verstandig is ’t je werkgever of docent, inzicht te geven in welke popgroepen, BN-ers, opiniemakers, politici, etc.  jij hebt ‘geliked’ op facebook en twitter? En hoe representatief zijn de Twitterende Zaankanters voor de Zaanse bevolking? Deze en andere vragen komen ter sprake n.a.v. het verhaal van de Zaanse communicatiewetenschapper Tom Bakker. Bakker liet Babel in 2011 al weten dat social media een prachtig middel zijn in de hedendaagse wederkerigheid en dat een (inter-)actieve overheid haar burgers kan behoeden voor onjuiste informatie of geruchten. Is hij deze mening nog steeds toegedaan? En wat zijn sowieso de valkuilen waar je bij social media op moet letten? Kortom, een avond voor jong en oud om met elkaar in gesprek te gaan over social media!

De uit Zaandam afkomstige Bakker promoveerde begin 2013 aan de Universiteit van Amsterdam op het onderwerp sociale media en politieke participatie. Ook is hij co-auteur van het Handboek Nieuwe Media. Momenteel is hij onderzoeker voor TNO en doet hij onderzoek op het gebied van privacy.

Verslag BabelSalon